Gjuhë shqipe dhe Letërsi
Shkollat e mesme artistike (kurrikula e re)
Varianti A
2 qershor 2012
PJESA I
Udhëtimet e Guliverit: Argëtim apo egërsi?
Që kur botuan, “Udhëtimet e Guliverit”, në vitin 1726,
romani është lexuar në tri mënyra të ndryshme:
si një histori e vërtetë, si një tregim argëtues për
fëmijë dhe si një satirë e ashpër, drejtuar shoqërisë njerëzore. Libri flet për
një udhëtar i cili, teksa përballet me mbytjen e anijes dhe fatkeqësi të tjera,
ndeshet me disa shoqëri të ndryshme njerëzore. Në pamje të parë duket si një
histori aventurash. Megjithatë Xhonatan
Suift e shkroi librin duke pasur për qëllim që ta “zemëronte lexuesin
dhe jo ta argëtonte” (Helmswood 32).
Një lexues i ditëve të sotme i “Udhëtimeve të Guliverit”
mund të pyesë veten se si këto histori dhe
personazhe në ato kohë janë marrë si të vërteta.
Megjithatë, kur libri u botua për herë të parë, emri i Suiftit nuk u vendos në
kopertinë për shkak të përmbajtjes satirike të librit. Në origjinal shkruhej:
“Udhëtime nëpër vende të largëta të botës, nga Lemuel Guliver” (Fairely 59). Ky
shënim dhe rrëfimi në vetën e parë, bëri qëshumë lexues të besonin se historitë
e udhëtimeve ishin ngjarje të vërteta.
Duke e parë nga ana historike, është krejt e pranueshme
që njerëzit të besonin ngjarje të tilla. Libri u
botua në kohë eksplorimesh. Evropianët po njiheshin me pjesën tjetër të botës nga
historitë e eksploruesve, të cilët kishin udhëtuar në vende të largëta dhe të
habitshme si, Afrika, Azia dhe Amerika. Edhe rrëfimet më të vërteta për këto
vende mbeteshin fantastike për evropianët, të cilët ishin mësuar vetëm me
mënyrën e tyre të jetesës. Për këtë arsye nuk është shumë e habitshme që shumë
njerëz i morën udhëtimet e Guliverit si të vërteta.
“Kësaj ideje të gabuar iu shtua edhe dëshmia e një
kapiteni, i cili deklaroi se e njihte personalisht Kapiten
Guliverin” (Rialto 44). Lexues të tjerë mendonin se
autori thjesht po “i hiperbolizonte gjërat” (46). Ata nuk e pëlqenin librin,
për shkak të prirjes që kishte autori për të stërholluar të vërtetën, por
gjithsesi besonin se ngjarjet në thelb ishin reale.
Më vonë, romani “Udhëtimet e Guliverit” u shndërrua në
një nga historitë më të njohura për fëmijë tëtë
gjitha kohërave. Gjatë shekujve, janë krijuar shumë
versione të shkurtuara dhe të ilustruara të librit. Pjesë të historisë janë
përshtatur edhe në filma. Përshtatja më e fundit ka qenë në një serial të
shkurtër, ku Ted Denson luan rolin kryesor. Ngjarjet dhe shoqëritë e krijuara
nga Suift në këtë përrallë me imagjinatë kaq krijuese, përshtaten lehtë në
artin e kinemasë. Megjithatë mendohet se libri në origjinal, i pashkurtuar,
nxjerr, përmes këtyre tregimeve magjepsëse, qëllimin satirik të autorit.
Shoqëria e parë që takon Lemuel Guliveri është ajo e
Liliputëve, një racë njerëzish të vegjël.
Pasi gjejnë
anijen e tij të përplasur në brigjet e tyre, qenieve të
vogla u duhet të bëjnë një rrugë të gjatë për të kapur rob “Njeriun Mal”. Me
kalimin e kohës ai fiton besimin e tyre dhe lihet i lirë për aq kohë sa do t’u
bindej të nëntë ligjeve, që kishin krijuar liliputët për sigurinë e tyre. Për
shembull, në Ligjin e Katërt thuhej se ai “do të ketë kujdes maksimal për të
mos shkelur trupat e qytetarëve tanë të dashur, kuajt e tyre ose karrocat dhe
nuk do të marrë asnjë nga qytetarët tanë në duar, pa dëshirën e tyre” (Suift 30). Qindra rrobaqepës,
kuzhinierë dhe kamerierë u vunë në punë për t’i qepur rrobat, përgatitur e
shërbyer ushqimin. Duket sikur liliputët janë të gjindshëm, zemërgjerë dhe të
sjellshëm, heronj të përsosur për një histori fëmijësh.
Megjithatë, po ta shohësh më me kujdes historinë, sharmi
i liliputëve fillon të zbehet. Ndodhte
që në
zbatimin e ligjeve ata të ishin aq të papërgjegjshëm,
saqë, edhe për shkak të mosmirënjohjes, të të dënonin me vdekje. (48). Nuk
ishin të dashur me fëmijët, pasi vetëm dy herë në vit i lejonin që të
takoheshin me prindërit e tyre. (50).
Suift, i cili kishte lindur në Irlandë (ishullin fqinjë
të Anglisë), kur portretizonte liliputët, vinte në lojë
mbretin, gjykatat dhe shoqërinë angleze. Në “Udhëtimet e
Guliverit” ai satirizon edhe aspekte të tjera të
shoqërisë njerëzore, si dhe dobësitë e saj.
Duket qartë që mendimet e Suiftit për njerëzit ishin të
hidhura dhe të pafavorshme. Megjithatë ai i
përshkroi marrëzitë dhe mizoritë tona në një mënyrë kaq
krijuese, saqë “Udhëtimet e Guliverit” do të vazhdojë të magjepsë lexuesit e të
gjitha moshave.
Veprat e cituara
Fairley, Matthew. Xhonatan Suift. New York: Gemstone,
1986.
Helmswood, Fern. “Veprat satirike të Xhonatan Suiftit”.
“Të kuptojmë letërsinë”, 17 janar 1995: 31-34.
Rialto, Bettina. “Ata besuan te Guliveri”. “Fakte dhe
trillime”, 6 korrik 1996: 43+.
Suift, Xhonatan. “Udhëtimet e Guliverit”. New York:
Washington, 1969.
____________________________________________________________________________________
Për pyetjet nga 1
deri në 8 rrethoni alternativën e saktë.
1. Në këtë raport, cilës pyetje tenton t’i përgjigjet
autori? 1 pikë
A) A shpenzoi Xhonatan Suifti pjesën më të madhe të jetës
së tij duke udhëtuar?
B) Cilat ishin
qëllimet e Suiftit kur shkroi Udhëtimet e Guliverit?
C) Si mundet një autor t’i bëjë njerëzit të besojnë se
trillimet letrare janë të vërteta?
D) A ishte Guliveri një udhëtar i vërtetë apo një
personazh i trilluar artistik?
2. Në paragrafin e tretë fjala hiperbolë do të thotë: 1
pikë
A) kritikë;
B) ekzagjerim;
C) pavarësi;
D) përparim.
3. Cila nga alternativat e mëposhtme mund të përdoret si
një titull për paragrafin e dytë dhe të tretë
të kësaj pjese? 1 pikë
A) Pranohen si
ngjarje të vërteta “Udhëtimet e Guliverit”.
B) Si t’i lexojmë “Udhëtimet e Guliverit”.
C) “Udhëtimet e Guliverit”: një histori magjepse për
fëmijë.
D) Autori i famshëm i Udhëtimeve të Guliverit.
4. Cili informacion nga kjo pjesë mbështet idenë se
“Udhëtimet e Guliverit” është një histori zbavitëse
për fëmijë, pavarësisht qëllimit satirik të autorit të
saj? 1 pikë
A) Shumë lexues e dënuan autorin për mosrespektim serioz
të fakteve.
B) Kur u mor në konsideratë romani origjinal dhe i
pashkurtuar, u pa qartë se vepra vinte në lojë
marrëzinë njerëzore.
C) Me një vëzhgim të kujdesshëm, joshja e personazheve
zvogëlohet.
D) Ngjarjet dhe
personazhet në libër krijojnë përrallën imagjinare, plot ngjyra të një
aventure.
5. Autori përfshin një informacion të mjaftueshëm për të
treguar se: 1 pikë
A) Xhonatan Suiftit i pëlqen të shkruajë sidomos për
fëmijët.
B) lexuesit e dinë
tashmë se “Udhëtimet e Guliverit” është një trillim i pastër artistik.
C) Xhonatan Suifti kaloi kohën më të madhe të jetës së
tij në Irlandë.
D) pasi kanë lexuar “Udhëtimet e Guliverit” njerëzit janë
nxitur të udhëtojnë më shumë.
6. Cila nga alternativat e mëposhtme e ndihmon më shumë
lexuesin të vlerësojë saktësinë
e informacionit të dhënë në këtë pjesë? 1 pikë
A) Leximi i një biografie për Xhonatan Suiftin.
B) Shkrimi i një vepre satirike origjinale.
C) Rileximi i dokumenteve disa herë.
D) Kontrolli i
burimit të faqeve të cituara.
7. Artikujt e ngjashëm me ato të cituara në këtë studim
ka shumë të ngjarë të gjenden në këto revista:
1 pikë
A) Letërsia dhe
Historia;
B) Çështje politike aktuale;
C) Udhëtime ndërkombëtare;
D) Shkrime për fëmijë.
8. Nëse autori i këtij shkrimi do të dëshironte të
mësonte rreth veprave të tjera satirike të Xhonatan Suiftit, ai duhet të
lexonte burimin e cituar të shkruar nga: 1 pikë
A) Bettina Rialto;
B) Xhonatan Suift;
C) Fern Helmswood;
D) Ted Danson.
9.
a) Rendisni dy
argumente të këtij teksti që kanë bindur një pjesë lexuesish se historitë e
romanit
“Udhëtimet e
Guliverit” ishin të vërteta. 2 pikë
Ishte kohë eksplorimesh. Shumë njerëz nuk e njihnin jetën
në vende të tjera të botës, ndaj iu besonin
rrëfimeve të eksploruesve.
Dëshmia e
kapitenit, që pohonte se e njihte personalisht kapiten Guliverin.
Rrëfimi në vetën e
parë dhe shënimi në kopertinën e librit, si dhe mungesa e emrit të autorit.
b) Cili nga
argumentet e përzgjedhura më sipër ju duket më bindës dhe pse? 1 pikë
11. Disa libra janë seriozë, krijuar për ta bërë audiencën të mendojë. Disa të
tjerë janë krijuar kryesisht për të argëtuar dhe kënaqur njerëzit. Cilin tip
libri preferoni? Argumentoni mendimin tuaj në formën e një eseje.
8 pikë
PJESA II
Migjeni --Nën flamujt e melankolisë
Në vendin
tonë
kudo valojnë
flamujt e një melankolie
të trishtueshme…
...dhe askush s’mund të thotë
se këtu rron
një popull që ndërton
diçka të re.
Aty këtu në hijet
e flamujve
mund të shifet
një mund, një përpjekje
e madhe përmbi vdekje,
për të pjellë diçka të madhe,
për të qitë në dritë një xhind!
Por, (o ironi)
nga ajo përpjekje lind
vetëm një mi.
Dhe kështu kjo komedi
na plas dellin e gazit,
nsa prej marazit
pëlcasim.
Në prakun e çdo banese
ku ka ndoj shenj jetese
valon nga një flamur
melankolie të trishtueshme.
Për pyetjet nga 12 deri në 15 rrethoni alternativën e
saktë.
12. Poezia i takon llojit të lirikës: 1 pikë
A) intime;
B) filozofike;
C) shoqërore;
D) patriotike.
13. Kjo poezi mbizotërohet nga nota: 1 pikë
A) dhimbjeje;
B) tragjike;
C) satirike;
D) optimiste.
14. Në cilën prej alternativave të mëposhtme metafora
është e shprehur me emër? 1 pikë
A) melankoli e trishtueshme;
B) flamujt e
melankolisë;
C) për të pjellë diçka të madhe;
D) kudo valojnë flamujt.
15. Në këtë poezi kotësia e jetës shfaqet: 1 pikë
A) në të qeshurën
prej marazit;
B) në përpjekjet për të lindur një xhind;
C) në popullin që ndërton diçka të re;
D) në banesat ku ka shenja jete.
16.
a) Cila është
atmosfera që krijohet në këtë poezi dhe çfarë e ka shkaktuar atë? 2 pikë
Atmosfera e kësaj poezie sundohet nga trishtimi,
melankolia, një gjendje e tejzgjatur që nuk mbaron.
Kjo gjendje është shkaktuar nga mungesa e veprimit,
dëshira për të bërë diçka të re, për të ndryshuar, për të reaguar.
b) Çfarë
simbolizon flamuri në këtë poezi? Si ndryshon kjo simbolikë nga ajo
tradicionale?
Pse Migjeni e ka
sjellë nën këtë këndvështrim? 3 pikë
Në këtë poezi flamuri shfaqet si simbol i një jete të
trishtueshme njerëzore, pa fitore, pa qëndresë, i një
jete që thjesht vegjeton.
Në simbolikën
tradicionale flamuri është simbol qëndrese, fitoreje, lirie. Por ai nuk shfaqet
i tillë në këtë
poezi. Simbolika vjen e përmbysur.
Migjeni e sjell të
përmbysur këtë simbolikë, pasi nuk mund të flitet për fitore në një vend të
pushtuar nga kotësia, ku jeta është e trishtueshme, ku idealet kanë humbur.
17. Identifikoni
në fragment një rast të përdorimit të ironisë dhe shpjegojeni atë. 2 pikë
Përpjekjet bëhen për të lindur një xhind, por lind një
mi.
OSE
Dhe kështu kjo komedi
na plas dellin e gazit,
nsa prej marazit
pëlcasim...
Shpjegimi
Ironia tregon absurditetin e një shoqërie, që nuk ndërton
dot asgjë të re dhe, si rrjedhim, nuk meriton njëxhind, por një mi.
Ironia i drejtohet bashkëkombësve dhe vetes. Pasi askush
nuk është në gjendje të ndryshojë gjë edhe ai
bashkë me ta.
18. Analizoni pse
poeti po përjeton një dramë të madhe. Mendimin tuaj ilustrojeni me vargje ose
detaje nga poezia. 2 pikë
Poeti po përjeton një dramë, pasi ai e kupton gjendjen e
mjerueshme, është i aftë ta konstatojë atë, por e di shumë mirë se nuk ka forcë
të ndryshojë gjë. Ai e ndjen veten të pashpresë, të pafuqi dhe kjo i
shkakton dhe një dramë të fuqishme. Poeti është i
ndërgjegjshëm për pafuqinë e vet.
Ilustrimet
këtu s’ndërtohet
asgjë e re
kudo valojnë
flamujt e një melankolije të trishtueshme
shenjë jetese
19. Zbuloni
vargjet ku trishtimi i përgjithshëm merr ngjyrim personal. Si jepet ky kalim
nga pikëpamja
gjuhësore? 2 pikë
Dhe kështu kjo komedi
na plas dellin e gazit,
nsa prej marazit
pëlcasim.
Në këtë rast vargu
del në vetën e parë shumës ( Migjeni bëhet njësh me bashkëkombësit, shkrihet me
ta).
PJESA III
Markez Njëqind
vjet vetmi (fragment)
Ishte një periudhë fejese disi e mugët, sepse italiani
vinte gjithmonë kur binte mugëtira dhe gjithmonë kishte një gardenie në thilenë
e xhaketës. Në verandën e tejngopur me aromë manxurane dhe trëndafilash, ai
përkthente sonetet e Petrarkës, teksa ajo thurte dantella, derisa mushkonjat i
detyronin të kërkonin strehim në dhomën e ndenjies.
Ndjeshmëria e Amarantës, sharmi i saj i përmbajtur e,
megjithatë magjepsës, kishin endur përreth të fejuarve një si pëlhurë të
padukshme merimange, të cilën ai me shumë mundim detyrohej ta hapërdante, ndaj
dhe nuk dilte dot nga shtëpia e saj më parë se ora tetë e mbrëmjes. Me
kartolinat që i vinin Pietro Krespit nga Italia ata bënë një album shumë të
bukur: ishin pamje çiftesh të dashuruar ndër parqe të vetmuar, të stolisura me
vizatime zemrash të shpuara me shigjetë e me fjongo të arta që i mbanin pëllumbat
në sqep.
Të gjitha shenjat tregonin se Amaranta po ecte drejt një
lumturie pa shqetësime e tallaze. Vetëm se ajo, krejt ndryshe nga Rebeka, nuk
po rrëfente kurrfarë padurimi. Po me atë
durim, me të cilin i qëndiste me ngjyra të larmishme sofrabezet, i punonte me
grep dantellat dhe sajonte me punim kryqi pallonj dhe lloj - lloj shpendësh, priste dhe çastin kur
Pietro Krespi të mos mundte më ta përballonte dufin e zemrës. Dhe kur çasti
erdhi së bashku me shirat e tetorit, Pietro Krespi ia hoqi gjergjefin nga
prehri dhe ia mori dorën mes duarve të tij.
- Tani nuk po më pritet dot më!- i tha. – Muajin tjetër
do të martohemi!
Amaranta nuk është se u drodh nga ajo prekje e duarve të
tij të ftohta. E tërhoqi dorën nga të tijat si ndonjë kafshëz që merr arratinë
dhe iu rikthye sërishmi punëdores.
- Lëri marrëzitë, Krespi,- i tha dhe fytyra iu
shtrembërua nga një buzagaz i kithët. -
Unë as e vdekur nuk do të martohesha me ty.
Pietro Krespi e humbi toruan. Nisi të qante me ngashërim
dhe sa s’i theu gishtërinjtë e dorës nga dëshpërimi.- Mos e humb kot kohën. Në
qoftë se vërtetë më do, bën mirë mos të shkelësh më kurrë në këtë shtëpi! – Kjo ishte e gjitha ç’i tha Amaranta, për të
mos iu kthyer më këtij muhabeti.
E la pas dore punën, e ngryste ditën në zyrën e vogël në
anën e pasme të dyqanit, duke shkruar letra dashurie, që ia dërgonte Amarantës,
duke i futur në zarfa o petale lulesh, o flutura të thara; por ajo ia kthente
ato letra pa i hapur fare. Më pas ai mbyllej me orë të tëra dhe i binte
kitarës. Një natë prej netësh ia mori dhe këngës. E gjithë Makondoja u zgjua si
e magjepsur, a thua të ndodhej në qiellin e shtatë: dëgjonin të përgjëruar
tingujt e kitarës, që nuk dukeshin
se ishin të kësaj bote; dëgjonin zërin e prushtë të një
mashkulli, që kurrë ndonjëherë s’e kishin dëgjuar më parë. Në të gjitha
shtëpitë e fshatit Pietro Krespi pa drita të ndezura, po nuk pa të ndizej
ndonjë dritë në dritaret e Amarantës. Më dy nëntor, të Dielën e të Vdekurve,
vëllai i tij hapi dyqanin dhe i gjeti të gjithë shandanët ndezur, të gjitha
kutitë muzikore të kurdisura, të gjitha orët të ndaluara në një pasmesnate dhe,
në mes të atij ndriçimi dhe kumbimi tingujsh të ngatërruar, e pa Pietro Krespin
te tryeza e punës me damarë të prerë dhe me të dyja duart të kredhura në një
legen të mbushur me alkool.Varrimi qe madhështor. Amaranta nuk doli nga dhoma e
gjumit. Në shtrat siç ishte dëgjoi vajin e Ursulës, hapat dhe pëshpërimat e
njerëzve që vërshuan shtëpinë, dëgjoi dhe vajin e vajtocave. Pastaj nuk dëgjoi
më asgjë, ngaqë pllakosi një heshtje e thellë dhe u ndie kundërmimi i luleve të
shkelura. Edhe për mjaft kohë, sapo binte mugëtira, Amarantës i bëhej sikur ndiente
livandon e Pietro Krespit, por gjente në vete forcë sa të mos përhumbej në atë
kujtim të mynxyrshëm. Ursula asaj i hoqi vizë. Ajo as që i ngriti sytë dhe nuk
shprehu kurrfarë keqardhje atë ditë, kur Amaranta hyri në kuzhinë dhe vuri
dorën në prushin e vatrës dhe e mbajti sa i dhëmbi aq fort, saqë nuk ndjeu më kurrfarë
dhimbje, por vetëm erën e mishit të saj të përzhitur. Ishte një kurë e
tmerrshme për t’u shëruar nga brejtjet evpadurueshme të ndërgjegjes. Disa ditë e panë të endej
nëpër shtëpi me dorën të futur në një enë me të bardhë veze dhe, kur më në fund
iu shëruan plagët e djegies, u duk sikur e bardha e vezës ia kishte mbyllur
çibanët e zemrës. E vetmja gjurmë e jashtme, që i kishte lënë pas tragjedia,
ishte fasha prej garze të zezë, me të cilën e pati mbështjellë dorën e djegur
dhe që do ta mbante deri në vdekje.
20. Cili është nënteksti simbolik i detajit: kundërmimi i
luleve të shkelura? 1 pikë
A) Shpërfillja e njerëzve.
B) Shenjtërimi i Krespit pas vdekjes.
C) Shpirti i Krespit që s’gjen qetësi.
D) Kujtimi i
dashurisë së vdekur.
21. Prishja e
lidhjes midis Amarantës me Pietro Krespin paralajmërohet me fjalët: “Vetëm se
nuk po tregonte kurrfarë padurimi”. Shpjegoni pse mungesa e padurimit është
shenja e parë e asaj që do të ndodhë më pas.
2 pikë
Mungesa e padurimit është shenjë që lidhja nuk do të jetë
e qëndrueshme. Amarantës i mungon dëshira
për ta parë, takuar Krespin. Ajo çdo takim me të e
përjeton si diçka të zakonshme, pa emocion, pa
ndjenjë. Ajo është shumë e ftohtë dhe e përmbajtur.
Marrëdhënia
shfaqet e ftohtë. Nuk ka asnjë shkëndijë, as padurim. Mungon intimiteti
22.
a) Ku qëndron
ndryshimi më i madh midis Amarantës dhe Pietro Krespit? 1 pikë
Pietro Krespi e përjeton ndjenjën e dashurisë dhe vdes
për të. Amaranta nuk provon asnjë ndjenjë, asnjë
emocion. Nuk dashuron dot.
b) A ka diçka të
tepruar në mënyrën se si e shpreh Pietro Krespi dashurinë dhe vuajtjen?
Argumentoni
mendimin tuaj duke
e ilustruar me shembuj nga fragmenti. 3 pikë
Mendoj se po. Çdo gjë vjen shumë rozë. Ai çdo gjë, dhe
dashurinë dhe vuajtjen e përjeton në mënyrë
paksa të tepruar, me lule, muzikë, parfume. Nuk ka asgjë
burrërore, të fortë, prej mashkulli tek ai,
përkundrazi. Pietro Krespi shfaqet shumë delikat, i
brishtë, i ndjeshëm, deri në patetizëm.
Jo. S’më duket e
tepruar. Ai eshte italian, shume natyre poetike. Varet nga kendveshtrimi si i
shikon
gjërat.
Ilustrimet:
pamje çiftesh të
dashuruar;
parqe të vetmuar;
zemrash të shpuara
me shigjetë;
fjongo të arta që
i mbanin pëllumbat në sqep;
Nisi të qante me
ngashërim (vuajtja);
sa s’i theu
gishtërinjtë e dorës nga dëshpërimi;
duke i futur në
zarfa o petale lulesh, o flutura të thara;
zërin e prushtë të
një mashkulli;
23.
a) A mendoni se
Amaranta është shkaktare e vetëvrasjes së Pietro Krespit? Mbështeteni mendimin
tuaj
edhe me ilustrime
nga fragmenti. 2 pikë
Po. Ftohtësia, përçmimi, krenaria e saj e vranë djaloshin
e dashuruar. Ajo i dha shpresë për shumë kohë
dhe më pas i tha se nuk do të martohej me të. Pietro
ishte shumë i ndjeshëm dhe mesa duket nuk e
përballoi dot humbjen e saj dhe vrau veten nga
dëshpërimi..
Po. Pietro ishte
nga natyra shumë më i ndjeshëm seç duhej dhe refuzimi i saj e plagosi keq
natyrën e tij
delikate.
Ilustrime
Të gjithë e
dëgjuan kitarën e Krespit, vetëm Amaranta nuk reagoi;
por ajo ia kthente
ato letra pa i hapur fare;
Ai la pas dore
gjithçka;
Unë as e vdekur
nuk do të martohesha me ty;
brejtjet e
padurueshme të ndërgjegjes.
b) Pse Amaranta e
djeg dorën pas vdekjes së Krespit? Ç’kuptim simbolik merr fasha e zezë në dorën
e saj deri në fund të jetës? 2 pikë
Amaranta e djeg dorën si shenjë keqardhjeje, për të
qetësuar ndërgjegjen. Ajo thellë e di që ka shkaktuar
vdekjen e një njeriu.
OSE
Është shkaktare e tragjedisë që ndodhi. Kjo është më e
pakta që mund të bënte, të ndiente sadopak
dhimbje, pasi ishte e ftohtë ndaj ndjenjave të tjera.
Simbolika
Shenja e asaj që shkaktoi do t’i mbetet vragë në zemër
dhe në ndërgjegje për të gjithë jetën. Është e
vetmja gjë që mund të bënte për Krespin, pas asaj që i
shkaktoi.
Simbol i zisë që do të ndiente në shpirt, i ndjesisë së
fajit.
c) Shpjegoni
forcën shprehëse që merr fjala të mynxyrshëm në fjalinë: “Gjente në vete forcë
sa të mos
përhumbej në atë
kujtim të mynxyrshëm”. 1 pikë
Autori nuk thotë kujtim tragjik, kujtim i trishtuar, por
i mynxyrshëm. Fjala e përzgjedhur mbart një ngarkesëshumë të madhe emocionale.
Kujtimi që ajo kërkon ta heqë nga mendja është i kobshëm, pasi i kujton tragjedinë
që ka shkaktuar.
24. Lexoni me
vëmendje fjalinë: “E gjithë Makondoja u zgjua dhe dëgjonte si e magjepsur zërin
e prushtë të mashkullit që s’e kishin dëgjuar kurrë”. Cila karakteristikë e
banorëve të këtij vendi shfaqet në këtë
fragment? 1 pikë
Janë të ndjeshëm.
Ndjeshmëria ndaj
së bukurës.
25. Një nga tiparet
e rrëfimit të Markesit është parimi i befasisë dhe i përmbysjes së situatës.
Gjeni në tekst një moment të tillë dhe shpjegoni pse e përdor shkrimtari këtë
mënyrë rrëfimi. 2 pikë
Situata
Kur Amaranta e refuzon papritur kërkesën e Krespit.
Shpjegimi
Deri në këtë moment Markezi e kishte bërë lexuesin të
besonte se kjo lidhje do të kurorëzohej me
martesë. Befas situata ndryshon. Është veçori e stilit
për të mos i parashikuar ngjarjet, për t’i bërë
befasuese. Kjo mënyrë tërheq më shumë vëmendjen, e bën
veprën më interesante, pasi është e vështirë të parashikosh se çfarë mund të
ndodhë.
_Eug%C3%A9nie_Grandet_(page_249).jpg)
Ngjarja vertitet rreth familjes Grande, ne Sosyre te
Frances.Plaku Feliks Grande ka qene nje
vozaxhi I rendomte, por gjate revolucionit, ai fitoi shume pasuri nepermjet
korrupsionit dhe metodave te tjera te paligjshme. Megjithate, familja e tij
jeton ne varferi te plote, sepse ai eshte teper koprac, dhe s’mund te lejoje
shpenzime. Ai, gruaja e tij dhe vajza, Evgjeni Grande, jetojne ne nje shtepi
bashke me sherbyesen.
