Kushtetuta e SHBA-se

Kushtetuta e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është dokumenti më me vlerë dhe me i rëndësishëm në Amerike. Vete kushtetuta në fjalët e mia është organizimi dhe permbledhja rregullave te percaktuara kohe më parë nga prijesit e parë të vendit.

Politikanët të cilët kane shkruajtur kushtetutën janë përpjekur të sjellin lirinë e vendit, dhe barazinë të njëjtën kohë. Ishte një veprim shumë i guximshëm për këta njerëz që të  u përpoqen te vendosshin rregulla të reja per  një shtet të ri. Nuk ishte e lehtë në fillim, por kushtetuta është ende në këmbë sot,thuase e pandryshuar.

Eshtë shumë e vështirë te ndryshohet kushtetuta, duke shtuar apo hequr pjese ne te. Them kjo është bërë për një arsye të mirë. Kushtetuta është një dokument shumë i fortë dhe çdo ndryshim në të ndryshontë gjithë menyren sesi nje popull jeton.

Fillimisht, dokumentie thjesht tregoi se çfarë themeluesit  kërkonin,sa i përket ndarjes së pushteteve, mbrojtjen e të drejtave individuale, dhe kufizimet e asaj që e shtetit mund ose nuk mund të bëjë. Së dyti, kushtetuta u be me qëllim të jetë "interaktive," ajo nuk mund të qëndrojë më vete. Ajo kërkon pjesëmarrje, dhe nje organizimin qe lejon që pjesëmarrja te jete në zemër të strukturës së qeverisë .

SHBA eshte nje shtet federal.Kushtetuta federale ka disa avantazhe qe e bejne kushtetuten amerikane shume te qendrueshme dhe te mirenjohur.

1-Një sistem federali  lejon qytetarët te krahasojne sistemet politike dhe "te  votojne  me këmbët e tyre” duke lëvizur ne ate shtet ku gjejne interesat e tyre me te larta.

2.  Decentralizimi i pushtetit sipas kushtetutës federale i  jep një kombi fleksibilitet për të akomoduar sipas dallimeve ekonomike dhe kulturore. Këto karakteristika lidhen në mënyrë të drejtperdrejt me pozicionin gjeografik popullsise etj.Ligjet e shtetit në një federatë të mund të përshtaten me kushtet lokale në një mënyrë që është e vështirë të arrihet përmes një qeverie kombëtare.

3.Një federatë është natyrshem  më demokratike se një sistem unitar, sepse ka nivele te ndryshem të qeverisjes qe ndikon dhe tek opinioni publik.

4-Aq kohë sa njerëzit janë të lirë,mes tyre do te kete keqkuptime. Në këtë kuptim,konflikti  është një pjesë e pashmangshme e jetës së qytetëruar.Vetëm qeveritë autoritare e shohin “lirine liberale” si shtyse te ndarjes shoqërore dhe  kërkon të minimizoje konfliktet, duke krijuar një konsensus të rreme.Prandaj thuhet se ndarja e pushteteve siguron lirine,sepse duke qene te pavarur ato punojne per interesin me te larte duke mos synuar per konsensuse te rreme.

5. Qytetarët mund të ushtrojë më shumë kontroll efektiv mbi zyrtarët e qeverisë, kur çdo gjë është në një shkallë më të vogël.

6. Federatat janë jashtëzakonisht të qëndrueshme. Nga pesë vendet që mbijetuan në shekullin e 20-të, pa një ndryshim të dhunshëm të qeverisë, katër janë federatat: SHBA, Kanada, Australi dhe Zvicër.

7.Qeverite federale jane me te veshtira per tu cekuilibruar dhe shperbere.

Si perfundim,qeverite federale jane shume te frytshme. Një qeveri e tille është më e  adaptueshme  për preferencat e njerëzve, më e hapur për të eksperimentuar, më e qëndrueshme për shok dhe fatkeqësi, më efikase dhe e qendrueshme politikisht ,e decentralizuar , struktura e pjesëmarrjes është një mbështetëse e lirisë, nje sere e “kapitalit social”.