Ese Paraqitese Perkufizimi: Familja

Fjala ‘familje’ ka kuptime te ndryshme ne vende dhe kultura te ndryshme. Ekzistojne perkufizime te ndryshme mbi familjen ne aspektin juridik dhe filozofik. Sipas konventes te se drejtave te njeriut, “Familja eshte njesia baze grupore e shoqerise dhe i jepet mbrojtje nga shoqeria dhe shteti". Ne shumicen e legjislacioneve te vendeve te zhvilluara dhe ne zhvillim, familja nuk bazohet vetem tek ‘lidhjet e gjakut’, sipas konceptit tradicional dhe konservator te familjes, por perfshin edhe marredhenie si biresimi. Sipas Kodit te Familjes te vitit 1982, “Familja eshte qeliza baze e shoqerise, e cila bazohet ne marredheniet që lindin nga martesa, gjinia dhe biresimi”. Ne Shtetet e Bashkuara, familja perkufizohet si “dy apo me shume persona te lidhur nga lindja, martesa, ose adoptimi, te cilet jetojne se bashku”. 

Me ndryshimet qe peson shoqeria, eshte perkufizimet per dicka aq themelore si familja, ndryshojne per t’ju pershtatur variacioneve qe perfshin jeteses moderne; per shembull perkufizimi i Merriam-Webster per familjen eshte: “Njesia themelore ne shoqeri e cila tradicionalisht perbehet nga dy prindër qe krijojne femijet e tyre, por qe gjithashtu perfshin edhe njesi të tjera shoqerore, por qe jane te lidhura dhe te barabarta si familjet tradicionale (familje me vetem njerin prind)”.

Sociologjia dhe antropologjia e konsiderojne familjen si nje bashkesi ne te cilen njeriu takohet me kushtet e jeteses shoqerore, te cilat i percakotjne atij kornizen e edukates dhe menyres se jeteses, prandaj shpesh thuhet se personaliteti njerezor formohet paresisht ne familje. Per kete arsye, shpesh thuhet se familja eshte nje baze per rritjen e femijeve. Ne kete kontekst, familjet ndahen ne ‘amesore’, ku perfshihet nena dhe femijet, ‘konjugale’, ku perfshihen nena, babi dhe femijet, dhe ‘avunkulare’ ku perfshihen gjysherit, motrat ose vellezerit dhe femijet. Familjet e ‘zgjeruara’ jane ato familje ku familja berthame bashkejeton me familjen e njerit ose te dy prinderve. Ne kohet postmoderne dhe industrial, familjet neper qytete shfaqen nje tendece zvogelimi. Ne ditet e sotme ka nje tendence qe ne vendet e zhvilluara, familjet te jene me te vogla, rreth 3-4 pjestare. Ne vendet me te varfra, familjet tentojne te jene me te medha dhe zakonisht shfaqen ne formen e zgjeruar.

Si perfudim, pavaresisht perkufizimeve te ndryshme neper kohe dhe vende, dhe pavaresisht formave dhe madhesive te familjes, ka dicka qe nuk ka ndryshuar dhe nuk do te ndryshoje. Vatra familjare eshte nje vend ku pjestaret perkrahin, mbrojne dhe respektojne njeri tjetrin, dhe shkembejne dashuri te pakushtezueshme. Familjaret jane dhe mbeten njerezit me te afert pergjate jetes se cilit do prej nesh, dhe te kesh nje familje do te thote qe nuk do te jesh kurre vetem.